Tuesday, October 28, 2008

माइपोखरी रामसारमा सूचिकृत



जैविक विविधतायुक्त इलामको माइपोखरी सिमसार क्षेत्र रामसार घोषित भएको छ । सरोकारवाला संस्था र स्थानीयबासीले रामसार क्षेत्र घोषणा गर्नका लागि तीन वर्षेखि पहल गर्दै आएका थिए ।
दक्षिण कोरियाको चाङवाङमा सोमबार भएको रामसार महासन्धीको दशौं बैठकले माइपोखरीलाई रामसारको सूचीमा समावेश गरेको हो । अब नेपालमा रामसारको सूचीमा पर्नेको संख्या नौ पुगेको छ । त्यही बैठकले गोसाइकुण्ड, गोक्यो, फोक्सुण्डो र राराताललाई रामसार सूचीमा समावेश गरेको छ । यसअघि कोशी टप्पु वन्यजन्तु आरक्ष, चितवनको वीसहजारी ताल, कैलालीको घोडाघोडी ताल र रुपन्देहीको जगदिशपुर ताल रामसारमा सूचिकृत थिए । माइपोखरी मध्यपहाडको रामसार सूचिकृत एक्लो सम्पदा भएको छ ।
दर्ुलभ जीव तथा वनष्पति र पानीको सतहका आधारमा रामसारमा सूचिकृत गर्ने चलन छ । नेपाल सन् १९८७ रामसार महासन्धीको पक्ष राष्ट्र भएको छ । माइपोखरी रामसारमा सूचिकृत भएपछि यसको पर्यटकीय महत्व र धार्मिक महत्व पनि बढेको माइपोखरी धार्मिक वन समितिका अध्यक्ष पर्ूण्ा मुखियाले बताए । 'दर्ुलभ वनष्पति र जीवको पाइने माइपोखरी सम्वन्धित क्षेत्रका मानिसहरुका लागि अध्ययनको थलो बन्न सक्छ,' उनले भने ।
दर्ुइ हेक्टर जलाशयसहितको १२ हेक्टर क्षेत्रलाई जैविक विविधताका दृष्टिकोणले संवेदनशील क्षेत्र मानिएको छ । त्यस संवेदनशील क्षेत्रभित्र पाइने पानी गोहोरो पाँचथरबाहेक नेपालको अन्य ठाउँमा नपाइने जीवविज्ञहरुले बताएका छन् । पोखरीको गलैचे झ्याउ अन्यत्र कतै सूचीकृत नभएको वनष्पतिविज्ञको भनाइ छ । पोखरीक्षेत्र आसपासमा दर्ुलभ ओत, पीतमुहार चिचिल्कोटे, सानो सिविया चरा पाइन्छ ।
यसैगरी पोखरी वरिपरि ४ प्रकारका गुराँस, १६ प्रकारका सुनाखरी र ६२ प्रकारका जडिबूटी पाइन्छ । यसैगरी ३ प्रजातिका रैथाने माछा, ६ प्रजातिका उभयचर, १२ प्रजातिका सरिसृप, १४ प्रजातिका स्तनधारी र ३०० प्रजातिको चरा पाइन्छ । त्यसो त रुसको साइवेरियादेखि भुँडीफोर, ढाडे गिद्ध, हिमाली गिद्धलगायतका बर्साई र्सर्ने चराहरु माइपोखरी भएर भारततिर जाने गरेको बताइन्छ ।
माइपोखरी सिमसार क्षेत्र जैविक विविधताका लागि अत्यन्तै संवेदनशील क्षेत्र भएकोले यसको असली रुपलाई जोगाइराख्न धार्मिक वन समूह र अन्य सरोकारवाला संस्थाहरु सक्रिय छन् ।
असली रुप जोगाउन आयातित जापानी सल्ला, कमलको फूललगायतका बनष्पतिहरु नियन्त्रण गर्ने काम शुरु भएको छ । मानिसहरुको अनियन्त्रित प्रवेश नियन्त्रण गर्न वरिपरि तारबेरा गरी मुल गेटबाट दर्ुइ रुपैयाँको टिकट काटेरमात्र पस्ने व्यवस्था मिलाइएको छ । यसैगरी जथाभावी टागिएका ध्वजापताका र होडिङ बोर्डहरु हटाउन थालिएको छ । जिल्ला बिकास समितिले २०५७ सालदेखि पोखरीमा डुंगा सञ्चालन गरेपनि संवेदनशीलतालाई ख्याल गर्दै एक वर्षछि बन्द गरियो । 'संरक्षणमा ख्याल गर्न थालेपछि पानीको सतह वर्षोनी बढ्दो छ, गलैचे झ्याउ र पानीगोहोरो पनि बढेको छ । अहिले पोखरी आसपासमा पानी जमेर थप दर्ुइ वटा पोखरी बनेका छन्,' वन समूहका सल्लाहकार कमल मुखिया भन्छन् ।

1 comment:

Unknown said...

Mai Pokhari Ramsar Suchi ma suchi krit hunu hami sampurna Nepali ko lagi gaurav ko kura ho. Sampurna Ilam Basi Daju Bhai DiDi Bahini lai Badhai sathai ajha ramro sanga Samrakshyan ma jutnu hola .